Rok 2015 potwierdził, że literatura to jeden z fundamentów krakowskiego życia kulturalnego. Jego rozwój to dla nas intensywna, aktywna praca, ale również ogromna satysfakcja. Mamy wiele powodów do radości – patrząc wstecz, widzimy fascynujący obraz setek wydarzeń, instytucji i przede wszystkim ludzi, którzy nie wyobrażają sobie życia bez książki. Dla nich Kraków jako Miasto Literatury UNESCO miał w ubiegłym roku mnóstwo unikalnych propozycji.
Dzięki nam głos rodzimej literatury głośno zabrzmiał zwłaszcza w Paryżu, gdzie zaprezentowaliśmy się na międzynarodowym Salon du Livre – największym od 15 lat wydarzeniu dla promocji polskiej kultury, w którym wzięło udział ponad 200 000 uczestników, w tym wielu polityków, znakomitości literackiego świata i dziennikarzy. Siódma edycja Festiwalu Conrada, którego skala jest z roku na rok coraz większa, pobiła rekord liczby uczestników – było ich już 15 000! W tym wyjątkowym czasie, gdy na Rynku Głównym po raz kolejny zabłysnęło światło conradowskiej latarni, Kraków podejmował gwiazdy literackiego i artystycznego świata, z noblistką Swietłaną Aleksijewicz, Jonathanem Franzenem, Hanną Krall, Wiesławem Myśliwskim, Martinem Amisem, Robertem Cooverem, Margarethe von Trottą i Hoomanem Majdem na czele. Dynamicznie rozwija się także drugi z naszych największych literackich festiwali, organizowany pod patronatem Czesława Miłosza – od edycji 2015 będzie się odbywał corocznie. Ponieważ dbamy o obecność literatury również podczas innych imprez, po raz pierwszy w historii przygotowaliśmy szeroki i różnorodny program dla uczestników Festiwalu Kultury Żydowskiej, gdzie zorganizowaliśmy spotkania z najciekawszymi i najgłośniejszymi polskimi pisarzami, zaprezentowaliśmy nowe literackie ławki w ramach Kodów Miasta i stworzyliśmy specjalną czytelnię, pełną fascynujących książek.
Jednym z najważniejszych elementów naszej wizji Miasta Literatury są miejsca, w których kwitnie zainteresowanie czytelnictwem. Cieszymy się, że właśnie w tym roku dzięki naszemu zaangażowaniu Rada Miasta Krakowa przyjęła korzystne uchwały, wspierające działalność księgarni, i ustanowiła Nagrodę Conrada. By pokazać życie książki „od kuchni”, w ramach projektu „Czytaj lokalnie” zorganizowaliśmy serię wywiadów przedstawiających najbardziej klimatyczne krakowskie księgarnie. Równolegle przeprowadziliśmy też akcję promocyjną, w ramach której księgarze mogli nagrodzić najwierniejszych czytelników designerskimi torbami, zaprojektowanymi przez kultowego twórcę okładek, Przemysława Dębowskiego. Szybko stały się one popularne na ulicach Krakowa, pozwalając rozpoznać najbardziej zaangażowanych bibliofilów. Dzięki współpracy z Instytutem Książki zapoczątkowaliśmy również innowacyjny, dwuletni program konferencji „Biblioteka Nowa”, w których biorą udział najwybitniejsi zagraniczni eksperci, a także przedstawiciele bibliotek i władz samorządowych z całego kraju. Również zorganizowane podczas Festiwalu Conrada bogate pasmo „Przemysły książki” było czasem owocnych dyskusji i długofalowych planów wobec rynku książki w Polsce – o którego przyszłość nieustannie się troszczymy.
Wiele wysiłku i entuzjazmu poświęciliśmy wsparciu młodej literatury – stąd przełomowy program poświęcony debiutantom. Należy do niego nie tylko Nagroda Conrada, zupełna nowość wśród polskich wyróżnień literackich, ale także nowatorski projekt Promotorzy Debiutów, zachęcający wydawców do publikacji dzieł początkujących twórców, oraz Kurs Kreatywnego Pisania Miasta Literatury UNESCO. W ten ostatni zaangażowali się mistrzowie pisarskiego rzemiosła oraz specjaliści wprowadzający uczestników w tajniki procesu wydawniczego.
W 2015 roku zrobiliśmy potężny krok naprzód w wykorzystaniu nowych technologii. Pokazuje to przede wszystkim rozwój i ogromny sukces akcji CzytajPL!, największej inicjatywy promującej czytelnictwo w Polsce i pierwszej tego typu na świecie. Tym razem objęła ona nie tylko Kraków, ale również inne miasta naszego kraju: Gdańsk, Katowice, Poznań, Wrocław i Warszawę. I ten kierunek w stronę coraz większego zasięgu największej bezpłatnej wypożyczalni bestsellerowych chcemy zachować. Dużą nowością w świecie kultury były współorganizowane przez nas dwa hackathony – całodzienne maratony, podczas których programiści intensywnie pracowali nad zadanymi problemami, opracowując innowacyjne rozwiązania dla Miasta Literatury. Owocem naszej współpracy z programistami była oficjalna aplikacja Festiwalu Conrada Cała naprzód! – pierwsza gra miejska wykorzystująca rewolucyjną technologię beaconów w Krakowie.
Miniony rok był także czasem, gdy inicjatywy literackie włączały się w obronę praw człowieka. Taki charakter miał zwłaszcza pobyt w Krakowie Aslı Erdoğan, prześladowanej w Turcji pisarki i dziennikarki, piątej stypendystki w ramach działalności Krakowa w ICORN, Międzynarodowej Sieci Miast Pisarzy Uchodźców. Niezapomnianym wydarzeniem było także spotkanie z Jarosławem Mikołajewskim i dr. Pietro Bartolo, przedstawiające nie tylko fascynującą książkę-reportaż Wielki przypływ o Lampedusie, ale przede wszystkim postać heroicznego lekarza, który na włoskiej wyspie ratuje życie uchodźcom i imigrantom. Jesteśmy przekonani, że życie literackie w Krakowie powinno być przestrzenią debaty inspirującej rozwiązywanie istotnych problemów współczesności.
Mając w pamięci te i wiele innych momentów z życia Miasta Literatury w 2015 roku, cieszymy się, że był to aktywny i ciekawy czas – niekiedy zaskakujący, lecz nieustannie pobudzający do działania. Z entuzjazmem wkraczamy w kolejne literackie wyzwania, przygotowując się do nowych wydarzeń, debat, akcji, projektów, i mając na uwadze zwłaszcza samych czytelników, dzięki którym kultura literacka tworzy się i rozwija. Przed nami rok kolejnych, niezwykłych edycji Festiwalu Conrada i Festiwalu Miłosza, a równocześnie rok Szekspira, który chcemy należycie uczcić. Zaplanowaliśmy wiele, niejedno zapewne okaże się niespodzianką – Kraków żyje literaturą cały rok.
10 strategicznych obszarów rozwoju
- Integrowanie życia literackiego w całym bogactwie jego różnorodności
- Tworzenie połączeń: literatura, nowe media i przemysły kreatywne
- Kreowanie postaw czytelniczych
- Organizacja wydarzeń i festiwali literackich
- Wspieranie rozwoju przemysłów książki
- Inicjowanie i wspieranie obecności literatury w przestrzeni publicznej
- Rozwijanie programów stypendialnych
- Rozwijanie związków literatury z prawami człowieka
- Zacieśnianie współpracy międzynarodowej w dziedzinie literatury
- Edukacja Literacka